σφενδόνη

η, ΝΜΑ και σφεντόνα Ν, και δωρ. τ. σφενδόνα Α

1. εκηβόλο όπλο που εκτοξεύει λίθινα ή μεταλλικά βλήματα σφαιροειδούς μορφής και αποτελείται από κεντρικό εύκαμπτο τεμάχιο, προσαρμοσμένο σε δύο ιμάντες

2. η οπή ή το κοίλωμα τού δαχτυλιδιού όπου στερεώνεται η δακτυλιδόπετρα

νεοελλ.

1. κατασκεύασμα από δέρμα, σχοινί ή λάστιχο με το οποίο παίζουν τα παιδιά εκτοξεύοντας τις πέτρες

2. κυρτό τμήμα τών κερκίδων αθλητικού σταδίου

3. ειδικός κόμπος με τον οποίο γίνεται μικρότερο το σχοινί χωρίς να κοπεί

4. ως κύριο όν. η Σφενδόνη

εμφύλιες συγκρούσεις οι οποίες σημειώθηκαν στη Γαλλία από το 1648 ώς το 1653 με σκοπό την ανακοπή τής ενίσχυσης τής βασιλικής εξουσίας

μσν.

1. θολωτός, αψιδωτός διάδρομος

2. το άκρο τού ιπποδρόμου

αρχ.

1. κάθε κατασκεύασμα που έχει σχήμα σφενδόνης: α) δεσμός με τον οποίο κρεμιέται από τον λαιμό το χέρι που πάσχει

β) επίδεσμος για το αιδοίο

γ) διάδημα ή ταινία που φορούσαν οι γυναίκες στο κεφάλι

δ) μέρος γερανού το οποίο χρησιμοποιούσαν για την εκφόρτωση πλοίων

2. το λευκό τού οφθαλμού

3. ο λίθος που ρίχνεται με τη σφενδόνη («τὰ βέλη ὁμοῡ ἐφέρετο, λόγχαι, τοξεύματα, σφενδόναι», Ξεν.)

4. μτφ. το χαλάζι, που πέφτει όπως οι εκσφενδονιζόμενοι λίθοι

5. μικρός οδοιπορικός χάρτης που είχε σχήμα ιμάντα

6. φρ. «σφενδόνας ἀπ' εὐμέτρου»

μτφ. με καλά μετρημένη βολή σαν από σφεντόνα

7. παροιμ. φρ. «σφενδόνῃ οὐκ ἂν ἐφικοίμην αὐτός» — δεν θα έφθανα ούτε με σφεντόνα (Αντιφ.).

[ΕΤΥΜΟΛ. Λ. αβέβαιης ετυμολ. με επίθημα -όνη (πρβλ. ἀγχ-όνη, περ-όνη). Κατά μία άποψη, η λ. ανάγεται σε ΙΕ ρίζα *sp(h)end- «σπαράζω, σπαρταρώ» (πρβλ. σφαδάζω, σφεδανός, σφοδρός, σπόνδυλος/ σφόνδυλος). Επικρατέστερη, ωστόσο, φαίνεται η άποψη ότι πρόκειται για δάνεια λ. ίδιας προέλευσης με το λατ. funda «σφενδόνη». Κατ' άλλη άποψη, τέλος, τόσο το ελλ. σφενδόνη όσο και το λατ. funda ανάγονται σε ρίζα *bhendh- «δένω, ενώνω». Στη Νέα Ελληνική, τέλος, χρησιμοποιείται ο τ. σφεντόνα (πρβλ. ἐνδύω: ντύνω)].